De rondedans van Fergusson en Matisse

Welkom bij mijn blog! Vandaag wil ik vertellen over hoe de ene kunstenaar werd geïnspireerd door een andere.

In Schotland liep ik tegen dit werk uit 1913 aan van de Schotse schilder Fergusson. Zes dansende naakten tegen een achtergrond van blauwe lucht, boombladeren, vruchten en bloemen. De lichamen gestileerd en sculpturaal. De mannen donkerder van kleur dan de vrouwen (een gewoonte die teruggaat tot de klassieken). Het gaat over muziek en dans, over fysieke genoegens. Kortom: over levenslust. Aanstekelijk en prachtig.

Ik weet niet wat u denkt als u dit werk ziet, maar ik dacht direct, immédiatement, aan La dance van Matisse. Dat kan geen toeval zijn, dacht ik, en dan vind ik het leuk om erin te duiken.

Het motief van de rondedans heeft Matisse verschillende keren gebruikt, vanaf 1905, wat culmineerde in de beroemdste versie uit 1910, zoals hierboven te zien. Niet alleen vanwege het motief van de rondedans met al zijn connotaties van plezier en energie, maar ook omdat er maar drie prominente kleuren te zien zijn, er ritme zit in de vormherhaling, de dynamiek en de afgesneden elementen.

De kans dat Fergusson dit werk – of iets vergelijkbaars van Matisse gezien heeft, is groot, want hij is vaak en lang in Parijs geweest waar hij o.a. Matisse leerde kennen (en Picasso natuurlijk – diens naam komt voor in de biografie van zowat elke kunstenaar die begin eerste helft van de 20^e eeuw Parijs bezocht – maar dat terzijde).

Fergusson is duidelijk niet alleen beïnvloed door de stijl van het ultramoderne schilderen van toen, met zijn vereenvoudiging, expressionisme en felle kleuren, maar ook door de thema’s. Hier dus een rondedans, zoals Matisse die al jaren eerder had gemaakt. Fergusson gaf er wel zijn eigen draai aan.

Om het even in de tijd te plaatsen: in deze jaren kregen muziek, uitgaan en dansen een enorme impuls door onder meer de uitvinding van elektrisch licht, waardoor er een nieuw nachtleven ontstond. In die tijd waren bijvoorbeeld ook de ballets russes enorm populair en zo kan ik nog veel meer opsommen over de tijdgeest. Heel veel kunstenaars hielden zich bezig met deze thema’s. En praktisch alle kunstenaars in Europa, die het zich konden veroorloven gingen naar Parijs en namen de Franse stijlen over.

Dit werk van Fergusson wordt gezien als één van de belangrijkste Schotse werken uit begin 20^e eeuw. Als je de titel niet begrijpt, geneer je niet, want Les Eus betekent niets in het Frans en verschillende kunsthistorici zijn al met de meest ingewikkelde verklaringen gekomen. Die leg ik nu terzijde.

Wat ik een leuke interpretatie vind van het werk an sich – één die ik zelf niet had bedacht: dat het schilderij een hommage is aan de robuustheid van het menselijke lichaam. Net als de mannelijke lichamen zijn de vrouwelijke vormen sterk en gezond, en dat in een tijd waarin vrouwelijkheid vooral werd geassocieerd met ‘bleekheid en lome gratie’.

Dit is een blog van Heleen Niele. Ik geef kunstlezingen aan ouderen. Activiteit voor senioren

Lezingen over kunst speciaal voor senioren. Prikkelend en vermakelijk. Cognitief en visueel. Activiteit in culturele centra, woonzorgcentra en ouderenzorg.

Je kunt me boeken voor lezingen op de donderdagen, vrijdagen en zaterdagen.

Doorgaans om 11 uur, 15.30 uur en 19 uur.
Regio Amsterdam - Utrecht - Almere - Amersfoort.

Klik hier voor meer info over mijn kunstlezingen.